Gewassen hebben minder stikstof nodig als ze meer ammonium rondom hun wortels hebben. Veredelaars werken daarom aan gewassen die met stoffen uit hun wortels de omzetting van ammonium in nitraat tegengaan. Over vijf jaar worden de eerste tarwerassen met deze natuurlijke nitrificatieremmers op de markt verwacht.
Veredelaars werken aan gewassen die stikstofverliezen actief tegengaan. Wortels van deze gewassen scheiden stoffen uit, die de omzetting van ammonium in nitraat beperken. De stoffen – ze worden nitrificatieremmers genoemd – remmen de bodemorganismen die voor dit omzettingsproces verantwoordelijk zijn. Ammonium is minder gevoelig voor uitspoeling dan nitraat. Bodembacteriën kunnen nitraat bovendien omzetten in lachgas, een krachtig broeikasgas. Of gewassen zelf ook baat hebben bij een hoog ammoniumgehalte in de grond is echter nog onvoldoende onderzocht, zo blijkt uit een analyse van het populair-wetenschappelijke tijdschrift Plant nutrition courier. Wel zijn er aanwijzingen dat bemesting met ammonium in sommige grassen de vorming van nitrificatieremmers stimuleert.
Wetenschappers zoeken al tientallen jaren naar mogelijkheden om de benutting van stikstof door gewassen te verbeteren. Hierdoor zou de bemesting met stikstof omlaag kunnen en verminderen de verliezen naar het milieu. Eén van de mogelijke maatregelen is het toevoegen van synthetische nitrificatieremmers aan meststoffen. Biologen hebben grassoorten ontdekt die natuurlijke varianten van nitrificatieremmers in hun wortels produceren. Veredelaars van het internationale graanverbeteringscentrum CIMMYT hebben deze eigenschap naar tarwe overgebracht. De eerste tarwerassen met deze nitrificatieremmers worden over vijf jaar op de markt verwacht. Onderzoek naar mais en rijst met deze remstoffen in de wortels is in volle gang.
Ook in wortels van Engels raaigras zijn nitrificatieremmers aangetroffen, maar de hoeveelheid is te gering voor een merkbaar effect onder praktijkomstandigheden. Smalle weegbree bevat wél grote hoeveelheden van een natuurlijke nitrificatieremmer. Onderzoekers bestuderen of smalle weegbree de stikstofhuishouding van grasland kan verbeteren. Smalle weegbree in het ruwvoer verbetert de stikstofhuishouding van rundvee en schapen, zo is uit Nieuw-Zeelands onderzoek gebleken. Zaaizaadbedrijven in Nieuw-Zeeland hebben rassen van smalle weegbree gekweekt, die geschikt zijn voor opname in weidemengsels.